Οὐαί καί ἀλλοίμονο στίς δημοκρατίες πού παράγουν ἐρωτήσεις καί δέν ἔχουν τίς ἀπαντήσεις
Η Ελλάδα δέν εἶναι ἡ μόνη χώρα, ἀλλά σίγουρα εἶναι ἡ χώρα τῆς Δύσεως τῆς ὁποίας ἡ κοινωνία περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη εἶναι ἐθισμένη στήν πονηρία. Στό νά ἐπικεντρώνει διαρκῶς τήν προσοχή στό τί κρύβεται πίσω ἀπό ἕνα γεγονός καί ὄχι στό ἴδιο τό γεγονός. Πρόκειται γιά μία κουλτούρα πού ἀνατρέχει στήν περίοδο τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, ὅταν δικαιολογημένα, γιά νά σώσουμε τό γένος, κρύβαμε τήν σκέψη μας. Εἰδικά ἀπό τόν Πηνειό καί κάτω, οἱ Ἕλληνες γιά νά μπορέσουμε νά ἀντέξουμε συμπεριφερόμασταν σάν Ἄραβες. Ἄλλα λέγαμε, ἄλλα σκεφτόμασταν κι ἄλλα κάναμε. Ὁ Τσιφόρος γράφει ὅτι παίζαμε ἄμυνα μέ τήν σκέψη.
Αὐτό τό κουσούρι, πού ἦταν πλεονέκτημα στήν περίοδο τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, τό κληροδοτήσαμε στούς ἑαυτούς μας καί γιά τήν περίοδο τῆς ἐλευθερίας. Μέ ὄχι καλά ἀποτελέσματα πάντοτε.
Θά ἀναφερθῶ σέ τρία παραδείγματα, ἕνα προσωπικό καί δύο «γενικῆς λήψεως» ὅπως συνηθίζουμε νά τά ἀποκαλοῦμε ἐμεῖς οἱ δημοσιογράφοι. Τήν προηγούμενη βδομάδα ἀποκαλύψαμε τό e-mail Τριαντόπουλου γιά τό μπάζωμα. Στίς περισσότερες συνεντεύξεις πού δώσαμε μετά, δύο ἦταν τά ἐρωτήματα πού δεχόμασταν μέ μιά μορφή καχυποψίας: «Τό ἔχετε στή διάθεσή σας; Ὑπάρχει;», «Ποιός σᾶς τό ἔδωσε; Ποιός κρύβεται πίσω ἀπό τήν διαρροή;».
Δύο πονηροί κάλεσαν στήν διεύθυνση συντάξεως τῆς ἐφημερίδας μας γιά νά μᾶς ρωτήσουν ἄν τό e-mail μᾶς τό ἔδωσαν οἱ… Ρῶσσοι!
Προφανῶς καί ἀπαντούσαμε στά ἐρωτήματα γελῶντας.
Ἀλλά ὑπῆρχε κάτι πού εἰλικρινά μᾶς ξεπερνοῦσε. Δημοσιεύσαμε τό περιεχόμενο τοῦ e-mail καί κάναμε πλήρη ἀντιπαραβολή ἀπό τά πρακτικά τῆς Βουλῆς μέ τούς ἰσχυρισμούς πού ἀνέπτυξε ὁ ὑφυπουργός Τριαντόπουλος στό Κοινοβούλιο καί τό συμπέρασμα ἦταν διά γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ ὁρατό: Ὁ πρώην ὑφυπουργός εἶπε ἀσύστολα ψέματα στήν ἐθνική ἀντιπροσωπεία. Τήν μία μέρα τῆς ἔλεγε ὅτι δέν ἀσχολήθηκε ποτέ μέ τήν διαμόρφωση τοῦ τόπου τοῦ δυστυχήματος καί κατ’ ἐπέκταση τό μπάζωμα καί δέν μετεῖχε σέ καμμία σύσκεψη μέ ὑπουργό καί τήν ἄλλη τό e-mail μέ τήν δική του ὑπογραφή ἀποκάλυπτε ὅτι ἀσχολήθηκε καί συμμετεῖχε. Εἴχαμε μπροστά μας ἕναν ψεύτη ὁ ὁποῖος εἶναι τόσο θρασύς πού βγῆκε τήν ἑπομένη στό Facebook νά κατηγορήσει τούς ἐπικριτές του ὅτι λένε ψέματα. Ἀλλά γιά κάποιους πονηρούς τό θέμα ἦταν ἄν τό e-mail μᾶς τό ἔδωσαν οἱ… Ρῶσσοι, ὁ… Ἀγοραστός (ὅπως διάβασα στίς στῆλες κάποιου Κλουζώ), κάποιοι ἀπό τό Μαξίμου (πού ἤθελαν νά «καρφώσουν» ἑαυτούς καί ἀλλήλους, ὅπως ἄκουσα σέ ραδιοφωνική ἐκπομπή) καί τά λοιπά καί τά λοιπά. Αὐτό ἦταν τό θέμα! Τό δέντρο καί ὄχι τό δάσος.
Τήν ἴδια τακτική φαίνεται ὅτι καλλιεργεῖ ἡ Κυβέρνηση, τοῦ κατά τ’ ἄλλα Δυτικοῦ ὀρθολογισμοῦ, ὅταν τῆς τίθενται ἐρωτήματα γιά τά Τέμπη καί ἀδυνατεῖ νά τά ἀπαντήσει.
«Θέλετε νά ρίξετε τήν Κυβέρνηση; Θέλετε νά ἀποσταθεροποιήσετε τήν Κυβέρνηση; Θέλετε τήν πτώση τοῦ Μητσοτάκη;». Ὅποιος ψάχνει τήν ἀλήθεια γιά μιά ὑπόθεση δημοσίου συμφέροντος εἶναι… πραξικοπηματίας.
Μέ τήν στρεψοδικία αὐτή ἡ Κυβέρνηση προσπαθεῖ νά ἀλλάξει πίστα καί νά ἀλλάξει τό θέμα, ἀλλά ἐμμέσως ὁμολογεῖ ὅτι τά Τέμπη εἶναι τόσο ἐπικίνδυνο ζήτημα πού μποροῦν καί νά τήν ρίξουν. Κανείς ὅμως δέν κάνει στήν πολύκροτη αὐτή ὑπόθεση τόν στοιχειώδη διαχωρισμό. Ἐδῶ τό διακύβευμα εἶναι ἡ δικαιοσύνη καί ὄχι ἡ ἐξουσία. Ὄχι ἡ ἐπιβίωση ἑνός κόμματος στήν ἐξουσία. Ἐδῶ τό βασικό θέμα εἶναι πώς χάθηκαν 57 ζωές, ὄχι μιά καρέκλα.
Τό δεύτερο ζήτημα ἀφορᾶ στό μέλλον. Ἡ ἐξουσία εἶναι θέμα τῶν ἐκλογῶν. Ἀλλά ἡ δικαιοσύνη εἶναι θέμα τῶν συγγενῶν. Δέν συνδέεται τό ἕνα μέ τό ἄλλο. Ἡ ἀπόδοση δικαιοσύνης δέν ἀνατρέπει μία Κυβέρνηση. Ἐκτός κι ἄν αὐτή ἡ Κυβέρνηση γνωρίζει ὅτι εἶναι τόσο συγκλονιστικά τά γεγονότα πού θά τήν ρίξουν. Ἀλλά, ὡς γενική ἀρχή, πίσω ἀπό τό αἴτημα γιά δικαιοσύνη δέν ὑποκρύπτεται αἴτημα πτώσεως δημοκρατικά ἐκλεγμένης Κυβερνήσεως. Ἡ συζήτηση εἶναι παραπειστική. Ἀλλά ὁ πονηρός ὁ Ἕλληνας, πού ξέρει τά πάντα, εἶναι ἕτοιμος νά «ἀγοράσει» τή θεωρία.
Καί τό τρίτο παράδειγμα: Παρακολουθοῦσα προχθές τό βράδυ στό ἑλληνικό euronews μιά ἐνδιαφέρουσα συζήτηση, στήν ὁποία τέθηκε τό ἐρώτημα ἐάν ἦταν στημένο τό ἐπεισόδιο Τράμπ-Ζελένσκυ στόν Λευκό Οἶκο. Τό ἴδιο ἐρώτημα μοῦ τέθηκε ἀπό ἕναν… νεαρό παρκαδόρο καί τοῦ ἀπάντησα αὐθόρμητα ὅτι «σκέφτεσαι πολύ ἑλληνικά!». Ἐκτυλίχθηκε μπροστά στά μάτια μας ἕνας συγκλονιστικός διάλογος, ὁ πυρῆνας τοῦ ὁποίου ἦταν ἡ φράση ὅτι «θά πρέπει νά τελειώσει ὁ πόλεμος». Παρακολουθήσαμε ἕναν διάλογο πού ἀκόμα κι ἄν ἤθελε κανείς νά τόν… στήσει, δέν θά μποροῦσε νά ἔχει ποτέ ἐξελιχθεῖ ἔτσι. Κι ὅμως ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, πού τά ξέρουμε ὅλα, ψάξαμε πίσω ἀπό τό γεγονός τό ἐρώτημα.
Ἀπό μία ἄποψη δέν μᾶς παρεξηγῶ. Γιατί ἡ Ἱστορία μας εἶναι γεμάτη ἀπό συνωμοσίες. Τίς ὁποῖες πάντοτε πρέπει νά ψάχνουμε. Ἀκόμη κι αὐτό τό ἐπιπόλαιο πού ἰσχυρίστηκε ὁ Πρωθυπουργός, ὅτι πίσω ἀπό τίς διαδηλώσεις γιά τά Τέμπη ἦταν ἡ ρωσσική προπαγάνδα στό διαδίκτυο. Ἀλλά, ἐκτός ἀπό τό νά θέτουμε τά ἐρωτήματα, νά κοιτᾶμε τά γεγονότα. Ἄν θυμώσει μαζί μας ἕνα ξένο κράτος, νά διερευνήσουμε καί ποιές εἶναι οἱ αἰτίες πού ὁδήγησαν σέ αὐτή τήν κατάσταση. Σέ κάθε περίπτωση, ὅταν ἐπικρατεῖ σύγχυση στίς κοινωνίες καί τά ἐρωτήματα πού προκύπτουν εἶναι περισσότερα ἀπό τά ἴδια τά γεγονότα, τότε κάτι ἄρρωστο συμβαίνει σέ μία δημοκρατία. Μία δημοκρατία ἔχει πάντοτε τίς ἀπαντήσεις. Οὐαί καί ἀλλοίμονο στίς δημοκρατίες πού παράγουν ἐρωτήσεις.